Archeologen bergen eerste schatten uit scheepswrak van 31 miljard dollar, de ‘Heilige Graal’ van de zee
In een opvallende ontwikkeling hebben Colombiaanse archeologen voor het eerst voorwerpen geborgen van het beroemde scheepswrak San José — vaak de “Heilige Graal van scheepswrakken” genoemd. Het legendarische schip zonk in 1708 in de Caribische Zee en zou een enorme schat hebben vervoerd die bestemd was voor Koning Filip V van Spanje. Omdat het wrak verondersteld wordt miljoenen gouden en zilveren munten, juwelen en smaragden te bevatten, wordt het gezien als een van de meest waardevolle vondsten ter wereld.
Historische achtergrond en recente vondsten
De San José liep onder meer onder vuur tijdens een aanval door een Britse vloot, wat leidde tot het dramatische zinken. Door de eeuwen heen kreeg het wrak bijna mythische status, mede door de schat aan boord die wordt geschat op € 18.400.000.000. Men denkt dat het schip ongeveer 11 miljoen gouden en zilveren munten aan boord had, naast andere kostbare spullen zoals smaragden en juwelen.
Recentelijk heeft het Colombiaanse ministerie van Cultuur de berging van enkele objecten aangekondigd: een porseleinen kopje, drie munten en een oud bronzen kanon, allemaal opvallend goed bewaard. Foto’s die de regering vrijgaf tonen president Gustavo Petro terwijl hij het bronzen kanon bekijkt. Hoewel de vondsten bescheiden van omvang zijn, vormen ze een belangrijke stap in het behoud van Colombia’s maritieme erfgoed.
Wie claimt wat? Juridische en bestuurlijke geschillen
De ontdekking en berging van de San José verlopen niet zonder controverse. Zowel Colombia als Spanje leggen aanspraak op de schat. Daarnaast beweert de Sea Search Armada, een groep van Amerikaanse investeerders, het wrak al in 1982 ontdekt te hebben. Volgens officiële Colombiaanse bronnen werd het wrak echter pas in 2015 geïdentificeerd. Dat verschil heeft geleid tot meerdere arbitrageprocedures waarbij Colombia momenteel betrokken is.
Het Colombiaanse ministerie van Cultuur houdt de precieze locatie van het wrak strikt vertrouwelijk en behandelt die informatie als een staatsgeheim. President Petro liet ook weten dat de huidige diepwaterexpeditie gericht is op wetenschappelijk onderzoek in plaats van op schattenjacht, wat een duidelijke verschuiving in prioriteiten laat zien.
Andere recente maritieme ontdekkingen
Naast de San José zijn er wereldwijd in 2025 nog enkele opvallende maritieme ontdekkingen gedaan. Zo hebben marine-experts de precieze locatie vastgesteld van Captain James Cook’s HMS Endeavour (het schip dat onder meer de oostkust van Australië bereikte). In Frankrijk werd voor de kust van Ramatuelle het diepst geregistreerde scheepswrak onthuld, met onder andere goed bewaard porselein. Deze vondsten laten zien dat maritiem archeologisch onderzoek nog altijd veel oplevert.
Vooruitblik
De berging van de San José is niet alleen een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van zeevaart en archeologie, maar werpt ook licht op de juridische en diplomatieke ingewikkeldheden rond dit soort ontdekkingen. Met miljoenen euro’s aan schatten die nog op de zeebodem liggen, zal de internationale aandacht hiervoor waarschijnlijk alleen maar toenemen.
De recente ontwikkelingen rond de San José nodigen uit tot verder onderzoek en debat. Ze onderstrepen de noodzaak van beschermingsmaatregelen voor dit soort vondsten en van samenwerking tussen wetenschappelijke en juridische kaders wereldwijd. Het behoud van dit culturele erfgoed is van groot belang, zowel voor de geschiedenis die het onthult als voor de inzichten in ons rijke maritieme verleden.